denc-studio

PLAATS VAN UITVOERING

  • BE | ANT | MECHELEN

PROGRAMMA

  • verbouwing erfgoed | cohousingproject met 23 woongelegenheden

OPDRACHTGEVER

  • Burgerlijke Maatschap GUMMAAR

OPDRACHT DENC!-STUDIO

  • architectuur
  • integrale duurzaamheid

GUNNING

  • laureaat kandidatuur

STATUS

  • opgeleverd

BOUWKOST (excl. btw en erelonen)

  • totaliteit/ ~4.3M€

NIEUWSBERICHTEN

PUBLICATIES

AWARDS

  • 2023: nominatie Belgian Building Award 2023 cat. Sustainability
  • 2023: nominatie Belgian Building Award 2023 cat. Publieksprijs

ONDERNEMENDE INSTELLING

Vlaanderen kent geen echte collectieve bouw- en wooncultuur.
Het gezamenlijk gebruik van ruimte, voorzieningen,… laat staan 'collectief ondernemerschap' wordt maar sporadisch in de praktijk gebracht. Wel lijkt hier gaandeweg verandering in te komen.
We zien langsom meer kleine groepjes mensen met een ondernemende instelling, een stuk risico nemen. Nadat de eerste zaadjes zijn gepland, groeit een groep dan gestaag uit tot een volledig project kan gerealiseerd worden.

Helaas zit in de meeste gevallen de factor tijd nog wat tegen.
Door het ontbreken van 'een gangbare praktijk' (met bruikbare formats zoals in Duitsland (Baugruppen), Zwitserland (Woningcorporaties), Denemarken,…) is het voor velen nog wat zoeken en gezien ongekend vaak nog onbemind is, durft de twijfel dan wel eens toeslaan.
De eerste initiatieven moeten nog wat ondersteund worden om te kunnen slagen. In het geval van GUMMARUSHOF was er een welwillende houding van de eigenaar. Het bisdom, eigenaar van de Sint-Gummaruskerk annex school (1926), stelde bij de valorisatie de kans op een sociaal geïnspireerde herbestemming prioritair t.o.v. een snelle verkoop. Hierdoor kon de groep wat 'tijd kon kopen' zich ter dege te vormen.

denc!-studio

RECONVERSIE

De toekomst van de stad wordt in toenemende mate bepaald door wat er al is.
Om het grote vraagstuk van de bestaande gebouwenvoorraad op te lossen, is inventiviteit nodig. Inventiviteit die gepaard gaat met durf, de bereidheid om het experiment aan te gaan en risico te nemen.

denc!-studio

COHOUSING GUMMARUSHOF schenkt een nieuw leven aan het art-decogetint complex van architecten J. Huygh en S. Van Craen, opgenomen in de inventaris van onroerend erfgoed. Het ontwerp herbergt in ieder klaslokaal van de jongens- en meisjesvleugel van de voormalige school een woongelegenheid.

Aanvullend zal de toneelzaal worden opgesplitst en opgetopt.
In totaal komen er zo 23 woongelegenheden. Op een site van 0.48ha resulteert dit in een dichtheid van 48won/ha.
De woongelegenheden, met verschillende indelingen en afmetingen, gaan onderdak bieden aan oa. alleenstaanden, maar ook gezinnen met of zonder kinderen.

DELEN IS HET NIEUWE HEBBEN

Delen is duurzaam.
Wanneer je spullen zoals een ladder of bakfiets kunt delen scheelt dat voor het milieu en in je portemonnee.

Maar ook ruimtes kunnen worden gedeeld.
Het 'Oud Nonnetjeshuis’ op de hoek is nu een ‘gemeenschapshuis’. De bewoners kunnen er op vrijwillige basis samen eten en ontspannen. Er zijn hobbykamers om te ontdekken, leren en bij te kletsen. Er is een muziekruimte om samen te jammen, een bibliotheek om wijzer te worden, een speelkamer voor de kleinsten.

De bewoners kunnen de kerk zelf als polyvalente ruimte gebruiken of deze verhuren aan derden. Buurt- en sociale organisaties zullen er activiteiten, zoals yogalessen, filmavonden, tentoonstellingen, trainingen of rommelmarkten kunnen organiseren.

Zo gaan die gemeenschappelijke kosten ook ineens een pak omlaag. Omdat de inkomsten binnen een VME (Vereniging van Mede-eigenaars) in de personenbelasting van de verschillende eigenaars terecht komen, werd een CVBA opgericht. De bewoners zijn allen coöperanten. De CVBA is ook door de VME aangesteld als syndicus. Op termijn zouden de inkomsten de beheerskosten moeten kunnen afdekken.

In het atelier naast de kerk, kan worden geklust en hersteld.

De wasbar koppelt het nuttige aan het aangename. Uiteraard vinden we er gedeelde machines. Leuk is dat tijdens plooi-momenten kan worden bijgepraat aan de bar.

denc-studio

Via de projectoproep "Proeftuinen ontharding" kon het “quick win project” rekenen op 100’000€ subsidie. De nieuwe footprint is kleiner dan de bestaande. De betondallen van de voormalige speelplaats werden verwijderd en het sanitair blok gesloopt.

Het verhard binnengebied werd omgevormd tot collectieve tuin met fietsenstalling, zwemvijver, moestuin, rustige verpozingsplekken én speelruimte voor de kinderen. De groene oase bewerkstelligt meer biodiversiteit, waterinfiltratie, gezonde lucht en een betere levenskwaliteit.

denc!-studio
denc-studio

Het studiebureau Witteveen+Bos stelde een water­infiltratieplan op. De grond­waterstand en de waterdoorlaatbaarheid van de bodem gemeten met peilbuizen. Ondanks de jarenlange afdekking bleek de sponsfunctie nog goed te zitten. Verbeteringen werden aangebracht onder de vorm van land­schappelijke glooiingen en wadi’s (~18m³).

We verbinden omliggende gebieden en organisaties (i.s.m. ondermeer Departement Omgeving van de Vlaamse Overheid, Scouts Sint-Gummarus en Gidsen OLV, Stad Mechelen, Kind & Samenleving, Vlaamse Dienst Speelpleinwerk en de Speelmakers. Er werd geïnvesteerd in een kast voor de kerkuil, zwaluwnesten en een vleermuisverblijf.

CO2 BEPERKING

Historische gebouwen scoren, door hun lange levensduur, goed binnen het deelthema ‘materialen’. Door het behoud van funderingen, tussenvloeren, muren en de recuperatie van tegels waren behoorlijk wat minder nieuwe materialen benodigd.

denc!-studio
denc-studio

Naar de toekomst toe, wordt koolstofsequestratie belangrijk. In de open ruimte maximaliseerden we het aandeel volle grond. De bio-ecologisch verantwoorde FSC houtbouw is een CO2-opslagvat .

Er wordt niet enkel ingezet op compact wonen, ruimtes en spullen delen, maar ook in het zoveel mogelijk zelf en hernieuwbaar invullen van de energiebehoeften.
De BEN-woningen beschikken over een individuele warmtepomp, een balansventilatie en een sanitaire boiler, gebundeld in een compact-aggregaat.
De energie wordt aangeleverd door het collectief geothermisch boorveld. Warmte die tijdens passieve koeling in het captatienet wordt geïnjecteerd, wordt later weer onttrokken bij warmtevraag.
Zonnepanelen leveren stroom.